Specifieke natuurdoelen

Broedgevallen van grauwe kiekendief en klapekster: daar gaan we voor. Daarvoor wordt er meer openheid op de heide gecreëerd met de noodzakelijke, subtiele variatie. Variatie levert immers veel insecten, kleine zoogdieren en zangvogeltjes, wat dergelijke predatoren aantrekt. Nachtzwaluw, gladde slang en zadelsprinkhaan zijn belangrijke doelsoorten. Een goede waterhuishouding is essentieel voor een gevarieerde natte heide en de vennen. De omringende bossen worden systematisch omgevormd naar gemengde loofhoutbossen met veel open plekken en brede bosranden: de ideale plek voor de nachtzwaluw, heivlinder en bruine eikenpage.

Dit zijn de specifieke natuurdoelen voor gebied 'Mechelse Heide':

Landschap van heide, vennen en bossen op en rond de oostrand van het Kempens plateau

Oppervlaktedoelstelling
+
Omschrijving oppervlaktedoelstelling

Actueel: 16 ha
Behoud actuele oppervlakte + 34 ha door omvorming: vanuit bos (14 ha) en braak (6.2 ha met reeds elementen van 2330_dw) ter hoogte van Isaekshoef en 14 ha op de landduinenrug in Dilserbos
Einddoel: 50 ha

Kwaliteitsdoelstelling
Omschrijving kwaliteitsdoelstelling

Goed ontwikkelde landduinen met:
aanwezigheid van de verschillende successiestadia op landduinen, waarbij steeds minimaal 40% van het habitattype 2330 voorkomt
beperkte boomopslag (voorzien van niet verstoorde zones tijdens broedseizoen voor nachtzwaluw en boomleeuwerik
ingebed in open of halfopen landschap voor een maximale windwerking

Oppervlaktedoelstelling
=
Omschrijving oppervlaktedoelstelling

Het habitat is actueel verdwenen in het Heuvelsven.
Kwaliteitsverbetering moet leiden tot een herstel op deze locatie.
Einddoel: 1 ha

Kwaliteitsdoelstelling
Omschrijving kwaliteitsdoelstelling

Bodem van de vijvers is zandig en grotendeels vrij van slib en organisch sediment. Helder oligotroof tot mesotroof water met voldoende lage hoeveelheden totaal fosfor stikstof en een zure tot circumneutrale pH Waterlobelia (of kleine biesvaren) is frequent aanwezig.
Om windwerking toe te laten en bladval in het ven te voorkomen is de omgeving van het ven boomvrij.

Oppervlaktedoelstelling
+
Omschrijving oppervlaktedoelstelling

Actueel: 14 ha
Behoud actuele oppervlakte + 3 ha door omvorming ter hoogte van het Koninklijk domein, de Vosseweyer en het Asbroek.
Einddoel: 17 ha

Kwaliteitsdoelstelling
Omschrijving kwaliteitsdoelstelling

Goed ontwikkeld oligotroof tot mesotroof ven met:
grotendeels vrij van slib en sediment
Helder, zeer zwak tot matig gebufferd en min of meer nutriëntenarm water met een lage stikstof- en fosforconcentratie en een matig zure tot circumneutrale pH natuurlijke hydrologie met aanvoer van lokaal grondwater
voldoende open vijverlandschap, waar windwerking mogelijk is
indien er aanvoer is van oppervlaktewater dient dit te voldoen aan de milieukwaliteitsnormen voor oppervlaktewater
buffering tegen externe invloeden
visvrije wateren

Oppervlaktedoelstelling
+
Omschrijving oppervlaktedoelstelling

Actueel: 5 ha
Behoud actuele oppervlakte
Einddoel: 5 ha

Kwaliteitsdoelstelling
Omschrijving kwaliteitsdoelstelling

Goed ontwikkeld dystroof ven in open of halfopen heidelandschap met:
geschikte waterhuishouding
zuur tot zeer zwak gebufferd, oligotroof water met beperkingen qua totaalfosfor, conductiviteit en totaal stikstof helder, door humuszuren bruingekleurd water
2-3 sleutelsoorten minstens frequent aanwezig
Aandacht voor vergraste zones in functie van herpetologische fauna die aanwezig is (gladde slang, heikikker)

Oppervlaktedoelstelling
+
Omschrijving oppervlaktedoelstelling

Actueel: 100 ha
Behoud actuele oppervlakte + 28 ha door omvorming: + 17 ha tussen de wetenschappelijke zone en groeve berg, +4 ha ten zuiden en westen van het slaaphuiscomplex en + 5 ha tussen en aansluitend op de actuele oppervlakten in het Asbroek en Neerharerheide.
Einddoel: 128 ha

Kwaliteitsdoelstelling
Omschrijving kwaliteitsdoelstelling

Goed ontwikkelde vochtige heide vegetaties:
aanwezigheid van lokaal frequente veenmoslaag en meer dan 1 veenmossoort
beperkte boomopslag (beperkte vergrassing met pijpenstrootje (natuurlijke hydrologie (GHG: 20 cm-mv en 0(5) cm +mv, GLG 60-70 cm –mv, amplitude oligotroof grondwater, met lage conductiviteit en voldoende lage waardes voor NO3-N en Po4-P buffering tegen externe invloeden

Oppervlaktedoelstelling
+
Omschrijving oppervlaktedoelstelling

Actueel: 833.5 ha
Behoud actuele oppervlakte + 60 ha door omvorming.
Einddoel: 893.5 ha

Kwaliteitsdoelstelling
Omschrijving kwaliteitsdoelstelling

Goed ontwikkelde droge heide vegetaties met:
aanwezigheid van alle ouderdomstadia van struikhei
beperkte boomopslag (beperkte vergrassing met pijpenstrootje, bochtige smele (hoge soortenrijkdom
Er dient speciaal aandacht geschonken te worden aan het bremrijke subtype van droge heide dat typisch is voor de Hoge Kempen.

Oppervlaktedoelstelling
+
Omschrijving oppervlaktedoelstelling

Actueel: 1 ha
Behoud actuele oppervlakte + 1 ha door uitbreiding van telkens 0.5 ha rond de actuele oppervlakte op het Koninklijk domein en ter hoogte van het Asbroek
Einddoel: 2 ha

Kwaliteitsdoelstelling
Omschrijving kwaliteitsdoelstelling

Goed ontwikkeld vochtig heischraal grasland met:
Beperkte strooisellaag, vervilting en verruigingsindicatoren
Bedekking van sleutelsoorten > 30%
Beperkte boomopslag (

Oppervlaktedoelstelling
+
Omschrijving oppervlaktedoelstelling

Actueel: 10 ha (5.6 ha 6230_ha en 4.4 ha 6230_hn)
Behoud actuele oppervlakte met een belangrijke kwaliteitsverbetering + 4 ha 6230_hn in de wegberm langs de Jozef Smeetslaan en aansluitend boven de leiding en 2 ha 6230_ha door omvorming vanuit sparaanplant aansluitend op actuele oppervlakte.
Einddoel: 16 ha

Kwaliteitsdoelstelling
Omschrijving kwaliteitsdoelstelling

Goed ontwikkeld droog heischraal grasland met:
Korte vegetatie ( 30% van de sleutelsoorten en Buffering tegen externe invloeden
Herstel bodems tot gewenst trofieniveau
Zonbeschenen en weinig tot geen strooisellaag

Oppervlaktedoelstelling
+
Omschrijving oppervlaktedoelstelling

Actueel: 2 ha
Behoud actuele oppervlakte + 3 ha door omvorming.
Einddoel: 5 ha

Kwaliteitsdoelstelling
Omschrijving kwaliteitsdoelstelling

Goed ontwikkelde graslanden die niet aangerijkt worden, niet behandeld worden met herbiciden, en gebufferd zijn tegen externe invloeden. Hoge grassen, middelhoge en lage grassen zijn gelijkmatig aanwezig met een frequentie en bedekking van sleutelsoorten >70% door te maaien. Met de maaidata wordt rekening gehouden met het al dan niet voorkomen van veldparelmoervlinder.

Oppervlaktedoelstelling
+
Omschrijving oppervlaktedoelstelling

Actueel: 2 ha
Behoud actueel voorkomen
Einddoel: 2 ha

Kwaliteitsdoelstelling
Omschrijving kwaliteitsdoelstelling

Voldoende staat van instandhouding met:
Zeer constante waterstand, GVG onder tot bijna gelijk met maaiveld
Veenmoslaag tussen 10-50% met minstens 2 bultveenmossen
Verbossing van minder dan 5%
Vergrassing van Oppervlakte veenlichaam > 0.1 ha
Buffering tegen externe invloeden
Intact veenlichaam

Oppervlaktedoelstelling
+
Omschrijving oppervlaktedoelstelling

Actueel: 10 ha
Behoud actuele oppervlakte in complex met habitattype 4010 + 3 ha door omvorming ter hoogte van het Asbroek
Einddoel: 13 ha

Kwaliteitsdoelstelling
Omschrijving kwaliteitsdoelstelling

Goed ontwikkeld overgangsveen met:
aanwezigheid van hoogveenontwikkeling, met een veenmoslaag van > 50% en hoge bedekking van de sleutelsoorten
beperkte boomopslag (beperkte vergrassing met pijpenstrootje (natuurlijke hydrologie met permanente grondwatertafel rond maaiveldniveau (GHG range 15 cm –mv / 0 cm +mv en GLG > 25 cm -mv, amplitude 25 cm)
oligotroof grondwater, met lage conductiviteit en voldoende lage waardes voor NO3-N en Po4-P beperkte strooisellaag met een bedekking van

Oppervlaktedoelstelling
=
Omschrijving oppervlaktedoelstelling

Actueel komt het habitat voor in complex met de habitattypes 4010 en 7140.
Behoud actuele oppervlakte

Kwaliteitsdoelstelling
Omschrijving kwaliteitsdoelstelling

Goed ontwikkelde slenken in veengronden met:
verwevenheid binnen het heidelandschap met pionierstadia
frequente aanwezigheid van meer dan 3 pioniersoorten
voldoende open plekken
natuurlijke hydrologie (‘s winters boven maaiveld)

Oppervlaktedoelstelling
+
Omschrijving oppervlaktedoelstelling

Actueel: 121 ha (9190) en 29 ha (9120)
Behoud actuele oppervlakte + 450 ha door omvorming.
Einddoel: 600 ha

Kwaliteitsdoelstelling
Omschrijving kwaliteitsdoelstelling

Goed ontwikkelde zuurminnende eikbossen met:
behoud oude bij voorkeur inheemse bomen (voor zwarte specht, vleermuizen)
voldoende structuurrijkdom
streven naar ijle bossen met voldoende open plekken (voor nachtzwaluw, boomleeuwerik, wespendief, etc.) in aansluiting bij en rond de heidecomplexen
creëren van mantel-zoomvegetaties met de overgangen naar het open heidelandschap

Oppervlaktedoelstelling
+
Omschrijving oppervlaktedoelstelling

Actueel: 56 ha
Behoud actuele oppervlakte + 4 ha door omvorming door herstel van de hydrologie in de omgeving van het Asbroek.
Einddoel: 60 ha

Kwaliteitsdoelstelling
Omschrijving kwaliteitsdoelstelling

Ontwikkeling van complex van alluviaal bos in een mozaïeklandschap met veel open plekken met:
een gevarieerde bosstructuur met voldoende dood hout en sleutelsoorten van het mesotrofe subtype.
behoud en/of herstel van een voor dit habitattype gunstige waterhuishouding (kwantitatief en kwalitatief)
ontwikkeling van structuurrijke bosranden
buffering tegen externe invloeden

Omschrijving populatiedoelstelling

Versterken populaties in de Ziepbeek en de Asbeek die voldoen aan een goede staat van instandhouding (> 200 ind/ha) en voorkomen over het volledig deel van de loop dat gelegen is binnen SBZ.

Kwaliteitsdoelstelling
Omschrijving kwaliteitsdoelstelling

Bijkomende kwaliteitseisen ten opzichte van het habitattype 3260 inzake BZV, zuurstofgehalte en temperatuur en afwezigheid migratieknelpunten
natuurlijk hydrologisch regime en beperkte sedimentlast
vrije mismigratie, van bovenloop tot middenloop
aangepast beekruimingsbeleid

Omschrijving populatiedoelstelling

Behoud populatiegrootte
De actuele populatiegrootte is niet gekend (kennislacune).

Kwaliteitsdoelstelling
Omschrijving kwaliteitsdoelstelling

De kwaliteitseisen van de soort zijn gedekt door de habitateisen van gevlekte witsnuitlibel en de habitattypes natte heide, venige heide en gagelstruweel.

Omschrijving populatiedoelstelling

2-5 als wintergast
Deze doelstelling vraagt geen extra leefgebied maar spoort samen met de doelen voor habitattypes van heide, laagveen en de overgangen naar de akkerreservaten .

Kwaliteitsdoelstelling
Omschrijving kwaliteitsdoelstelling

Kwalitatief goed ontwikkeld leefgebied (als wintergast) met grootschalig open heidelandschap met heide, laagveen, soortenrijke graslanden en voldoende voedselaanbod in de aangrenzende akkerreservaten.

Omschrijving populatiedoelstelling

1 kernpopulatie van > 60 broedparen
Behoud tot lichte stijging van de kernpopulaties.
Deze doelstelling spoort samen met de oppervlaktedoelstelling voor 4030, 2310, 2330 en behoeft géén extra leefgebied.

Kwaliteitsdoelstelling
Omschrijving kwaliteitsdoelstelling

Kwalitatief goed ontwikkeld leefgebied met:
open heide- en landduinenlandschap dat schaars begroeid is met bomen, overgangen naar soortenrijke graslanden en rbb.
beperken van recreatieve verstoring tijdens broedseizoen
bosrandenbeheer voeren aan zones met buntgrasvegetaties

Omschrijving populatiedoelstelling

Minimum 3 groeiplaatsen, waarbij elke groeiplaats > 50 m2 of uit 100 planten bestaat.

Kwaliteitsdoelstelling
Omschrijving kwaliteitsdoelstelling

Goed ontwikkeld oligotroof tot mesotroof ven met:
grotendeels vrij van slib en sediment
Helder, zeer zwak tot matig gebufferd en min of meer nutriëntenarm water met een lage stikstof- en fosforconcentratie en een matig zure tot circumneutrale pH natuurlijke hydrologie met aanvoer van lokaal grondwater
voldoende open vijverlandschap, waar windwerking mogelijk is
indien er aanvoer is van oppervlaktewater dient dit te voldoen aan de milieukwaliteitsnormen voor oppervlaktewater
buffering tegen externe invloeden
visvrije wateren

Omschrijving populatiedoelstelling

>20 adulte ex per jaar en voortplantingsbewijs, en dit op minimum 2 lokaties, ter hoogte van de vallei van de zijpbeek en in de bovenloop van de Asbeek/Neerharerheide.

Kwaliteitsdoelstelling
Omschrijving kwaliteitsdoelstelling

Complex van geschikt water- en landhabitat in het heidelandschap.
Kwaliteitsdoelen nagenoeg volledig gedekt middels doelen voor habitat 3130, 7140, rbb-gagelstruweel en de heikikker.
Nadruk op overgangen tussen verlandingsveen en waterhabitats die niet verzuurd zijn (ph 5,0-7,6) en dekking met drijvende en ondergedoken waterplanten van 10-75% en een visvrij tot maximaal visarm waterlichaam.

Omschrijving populatiedoelstelling

Bronpopulatie van minimum 400 adulte dieren die zich uitstrekt over het volledige heidelandschap en satellietpopulaties van minimum 50 adulte dieren over het vennencomplex van Dilsen-Stokkem en het Kolenspoor.
De doelstelling spoort samen met herstel van het heidelandschap – habitattypes 2310, 2330, 4030, 4010, 6230 en de ontwikkeling van een heidecorridor doorheen de boscomplexen naar het noorden van de SBZ met stapstenen ter hoogte van het Kolenspoor en de omgeving van het vennencomplex van Dilsen-Stokkem.
Dit vereist een extra leefgebied van 12-14 ha 2310/2330 in Dilsen-Stokkem en 20 ha 4030 ter hoogte van het Kolenspoor. Deze doelstellingen zijn reeds verrekend bij de habitatdoelen voor desbetreffende habitats.

Kwaliteitsdoelstelling
Omschrijving kwaliteitsdoelstelling

Aanwezigheid van open droge terreinen (heide, open bossen) met structuurrijke vegetatie en open plekken
Het functioneel verbinden van de actuele leefgebieden van gladde slang en het verbeteren van de connectiviteit met de populaties die in de omgeving gelegen zijn (Opglabekerzavel, Bergerven)
De kwaliteitseis voor de soort wordt gedekt door de kwaliteitseisen van de habitattypes 2330, 2310, 4030, 4010, 6230 en 9190.

Omschrijving populatiedoelstelling

Jaarlijkse broedvogel met 2 broedparen.
Dit vereist een extra leefgebied van 2 ha 2330 aansluitend op het actuele leefgebied. Deze doelstelling is reeds verrekend bij de habitatdoelen voor 2310/2330.

Kwaliteitsdoelstelling
Omschrijving kwaliteitsdoelstelling

Kwalitatief goed ontwikkeld leefgebied bestaande uit landschap met mozaïekachtige opbouw van verschillende vegetatietypen en grote structuurrijkdom:
afwisseling van heischrale graslanden (6230) met soortenrijke hooilanden en vrij kort begraasde weilanden met aangrenzend struweel (rbb_sp)
voldoende rustige uitkijkposten en broedgelegenheden.
Open structuurrijk landschap
leefgebied met ruim en gevarieerd aanbod aan grotere insecten, voornamelijk mestkevers en loopkevers en een goed ontwikkelde mestbewonende fauna.

Omschrijving populatiedoelstelling

5 populaties van minimaal 200 roepende mannetjes op telkens 5 voortplantingsplaatsen ter hoogte van het vennencomplex van Dilsen-Stokkem, Ven onder de Berg, De Wetenschappelijke zone, de vallei van de Zijpbeek en ter hoogte van Neerharerheide/Asbroek.

Daarnaast satellietpopulaties van >50 roepende mannetjes ter hoogte van het kikbeekbrongebied, het Koninklijk domein en de Heelvijvers in Opgrimbie.

Deze doelstelling spoort samen met herstel van voedselarme vennen 3130, 3160 en vochtige/venige heide 4010, 7140_oli in het heidelandschap.

Kwaliteitsdoelstelling
Omschrijving kwaliteitsdoelstelling

Complex van geschikt water- en landhabitat in het heidelandschap en verbinding van de verschillende populaties. Vennen zonder beschaduwing en niet te verzuurd ifv ontwikkeling eieren Het waterhabitat is visvrij en bevat water tot minstens half juli.

Omschrijving populatiedoelstelling

Actueel aanwezig in de omgeving van het vennencomplex van Dilsen-Stokkem.
Einddoel: creëren van een duurzame populatie van >50 adulte dieren en >50 larven of eieren op minstens 3 voortplantingspoelen waartussen uitwisseling mogelijk is.

Kwaliteitsdoelstelling
Omschrijving kwaliteitsdoelstelling

Kwalitatief goed ontwikkeld leefgebied , bestaande uit:
waterbiotoop is visvrij en heeft een mesotrofe waterkwaliteit waarbij 50-75% van het waterlichaam een ondergedoken of drijvende vegetatie heeft
behoud en versterken van kleinschalig landschap
aansluiting van landbiotoop bij voortplantingsbiotopen

Omschrijving populatiedoelstelling

2 kernpopulaties van > 30 broedparen
Behoud tot lichte stijging van de kernpopulaties
Deze doelstelling spoort samen met de oppervlaktedoelstelling voor 4030, 2310, 2330 en behoeft géén extra leefgebied.

Kwaliteitsdoelstelling
Omschrijving kwaliteitsdoelstelling

Kwalitatief goed ontwikkeld leefgebied met:
Structuurrijke heidelandschap met een geleidelijke overgang naar open tot halfopen bossen, soortenrijke graslanden en rbb.
Zandige ruimten en onbegroeide plekken
Beperkt aandeel verspreide bomen
Beperken van recreatieve verstoring tijdens broedseizoen

Omschrijving populatiedoelstelling

Behoud van de soort op de actuele locaties

Kwaliteitsdoelstelling
Omschrijving kwaliteitsdoelstelling

De kwaliteitseisen worden grotendeels gedekt door deze van Heikikker (zie Heikikker). Voortplantingswateren dienen jaarrond water te houden.

Omschrijving populatiedoelstelling

2 populaties van minimaal 200 roepende mannetjes op telkens 5 voortplantingsplaatsen.
Deze doelstelling spoort samen met herstel van het heidelandschap – habitattypes 2310, 2330, 3130 en 3160, 4030, 4010 en vereist geen extra leefgebied.

Kwaliteitsdoelstelling
Omschrijving kwaliteitsdoelstelling

Complex van geschikt water- en landhabitat in het heidelandschap.

Omschrijving populatiedoelstelling

Ontwikkelen van twee duurzame populaties met meerdere broedplaatsen (minimum 4) op een onderlinge afstand van maximum 3 km en 2 satellietpopulaties met 1 tot 4 broedplaatsen.

Kwaliteitsdoelstelling
Omschrijving kwaliteitsdoelstelling

Realisatie van geschikt leefgebied in alle boscomplexen en rond de oude vindplaats in de Wetenschappelijke zone. De meest potentievolle zones zijn zuidhellingen en zuidranden van het bos.
Specifieke aandachtpunten voor de inrichting van leefgebied zijn:
Realisatie van ijle bosstructuren en open plekken aan de zuidranden en zuidhellingen van het bos. Maximale overschaduwing boomlaag: 50 %.
Continuïteit beschikbaarheid van voldoende dood hout, verspreid over het bos maar in het bijzonder nabij potentiële en effectieve broedplaatsen. Streefcijfers: min. 3 dikke (diam. > 40 cm) dode bomen/ha en de continuïteit van dit aanbod garanderen.
Maximaal behoud van oude of zieke, aftakelende bomen (kwijnende bomen). Richtcijfer > 3 dikke levende bodem/ha.

Omschrijving populatiedoelstelling

Behoud populatiegrootte
De actuele populatiegrootte is niet gekend (kennislacune).

Kwaliteitsdoelstelling
Omschrijving kwaliteitsdoelstelling

Kwalitatieve verbetering en toename van de oppervlakte loofbossen en extensief beheerde graslanden.
Deze eisen worden gedekt door de doelen die vooropgesteld worden voor de andere habitats en soorten.

Omschrijving populatiedoelstelling

Behoud populatiegrootte
De actuele populatiegrootte is niet gekend (kennislacune).

Kwaliteitsdoelstelling
Omschrijving kwaliteitsdoelstelling

Kwalitatieve verbetering en toename van de oppervlakte loofbossen in combinatie met oude structuurrijke naaldbossen.

Katleen Vandenbergh
Agentschap voor Natuur en Bos