Mechelse Heide
Het landschap van het Nationaal Park Hoge Kempen wordt gedomineerd door uitgestrekte heidevelden, omgeven door dichte dennenbossen. De ontginningsplassen zijn als spiegels in de heide. In de verborgen inhammen van de steilrand ontspringen kleine beekjes geflankeerd door prachtige natte heiden.
Dit 5700 ha grote Nationaal Park strekt zich van Dilsen-Stokkem tot Lanaken uit, parallel aan de Maasvallei. 3741 ha van dit gebied is afgebakend als een Europese speciale beschermingszone. Dit gebied bestaat eigenlijk uit een verzameling natuur- en bosreservaten en domeinbossen, zoals: Platte Ledeberg, Lanklaerderbos-Saenhoeve, Mechelse Heide, Kikbeekbron, Ziepbeekvallei, Neerharerheide en Pietersheimbos. Door variatie aan bossen, droge en natte heiden, venen, vennen en andere waterpartijen is de dieren- en plantenrijkdom er heel hoog. Het is een echte hotspot voor biodiversiteit.
Het Nationaal Park Hoge Kempen ligt op het Kempens Plateau. Dit geologisch bijzonder fenomeen is de puinkegel van de prehistorische Maas. De opvallende steilrand is de overgang tussen plateau en Maasvallei. Het plateau was ooit volledig bebost. Tijdens de middeleeuwen is door ontbossing enkel een arme heide overgebleven. De afgelopen eeuw leefde de regio op door het ‘zwarte goud’ uit de diepe ondergrond. Het mijnerfgoed is daarvan een stille getuige. De ondergrond zit er ook vol maasgrind, dat de laatste decennia gretig is ontgonnen. Dit ruraal-industrieel landschap is nu kandidaat werelderfgoed.
Deze arme heidegronden waren vroeger gemene gronden. Het gebied is nog steeds grotendeels openbaar eigendom. Het Agentschap voor Natuur en Bos is de grootste beheerder. Bepaalde delen zijn uiteraard privé-eigendom. De ontginningssector is een belangrijke grondgebruiker. Daarnaast zijn er nog de beheerders van wegen- en spoorinfrastructuur, die een steentje kunnen bijdragen aan meer en betere natuur. Door uitgestrekte natuurpracht, de fenomenale vergezichten en de zeer goed uitgebouwd recreatieve en toeristische infrastructuur is dit gebied een toeristisch topgebied.
