Het vijver- en moeraslandschap is belangrijk voor een lange reeks van soorten en habitattypes waaronder:

• de broedvogels roerdomp, woudaap, bruine kiekendief, krakeend en blauwborst
• andere vogelsoorten zoals grote zilverreiger en kwak
• amfibieën waaronder boomkikker, poelkikker, rugstreeppad, knoflookpad en heikikker
• vleermuizen waaronder rosse vleermuis, watervleermuis, ruige dwergvleermuis en
• waterhabitats in de voedselarme tot meer voedselrijke sfeer (rangschikking van voedselarm naar voedselrijk: 3110, 3130, 3150).

Determinerend voor de oppervlakte en kwaliteitsdoelstellingen zijn vooral de natuurwaarden waarvoor het gebied vanuit de G-IHD als essentieel is bestempeld nl. de vogelsoorten roerdomp, woudaap, grote zilverreiger, krakeend en knoflookpad. Voeg daaraan toe dat vanuit de GIHD het licht gebufferde oligo-mesotrofe waterpartijen (habitattype 3130) in dit gebied zeer belangrijk is op Vlaams niveau en het is duidelijk dat het vijver- en moeraslandschap een belangrijke focus en prioriteit wegdraagt voor het formuleren van de instandhoudingsdoelstellingen in dit gebied.

Met als doelstelling het verkrijgen van duurzame populaties voor de soorten roerdomp en woudaap in Midden-Limburg is het belangrijk dat ook het gebied De Maten maximaal kan bijdragen aan het realiseren hiervan. Uit de individuele doelen voor de broedpopulatie van deze soorten – en rekening houdend met de benodige oppervlakte voor het leefgebied van een broedpaar – volgt dat minimaal 90 ha kwalitatief hoogstaand leefgebied, bestaande uit rietland, moerasvegetaties en open water, vereist is. Deze oppervlakte leefgebied is intrinsiek beschikbaar binnen het gebied. Niet zozeer vergroting van het leefgebied maar vooral kwaliteitsverbetering is dus de randvoorwaarde om deze essentiële doelstelling in te vullen. Kwaliteit en kwaliteitsverbetering voor de doelsoorten roerdomp en woudaap dienen hierbij in te spelen op: de waterkwaliteit, de rust in het gebied en de aanwezigheid van natuurlijke, zonbeschenen oevers.

Dit alles impliceert ook dat er voor het overgrote deel van het gebied een aangepast vijverbeheer vereist is. Binnen deze oppervlaktedoelstelling zullen de meeste andere doelen meeliften. Licht gebufferde oligo-mesotrofe waterpartijen (habitattype 3130) zullen immers het gevolg zijn van een verhoogde waterkwalietit en het toepassen van een gepast vijverbeheer. Behoud en herstel van de historische waterhuishouding zijn noodzakelijk voor graslanden en vijvers. Bijkomende inspanningen zijn noodzakelijk om het voedselaanbod voor de doelsoorten te verhogen en het leefgebeid van amfibieën te versterken. Waar mogleijk streeft men naar een extensivering van het graslandbeheer naar meer bloemrijke graslanden met een hoog nectaraanbod. Wanneer voor bepaalde habitats of soorten specifieke oppervlakte- en kwaliteitsdoelen vereist zijn, zullen deze in Landschap 'Vijver- en moeraslandschap' specifiek vermeld worden.